اجایل کوچینگ (Agile Coaching) یک نقش تخصصی در متدولوژیهای اجایل است که هدف آن هدایت تیمها و سازمانها در پذیرش روشهای اجایل میباشد. اجایل کوچها، یا مربیان چابک، نقش مهمی در تسهیل همکاری، بهبود ارتباطات و توانمندسازی تیمها برای ارائه نتایج با کیفیت ایفا میکنند. آنها به سازمانها کمک میکنند تا ارزشها و اصول اجایل را بپذیرند و همزمان با نیازهای متغیر خود تطبیق پیدا کنند.
اجایل کوچ برای ما فردی است که به سازمانها کمک میکند تا انعطافپذیر و خودآموز شوند. نتیجه کار اجایل کوچ، از یک سو تغییر در فرآیندهای سازمانی و از سوی دیگر، توانمندی سازمان در تغییر فرآیندهای خود به صورت مستقل و با توجه به نیازهای موجود است. همکاری با اجایل کوچ باعث تغییرات عمده در ارزشها، باورها، مهارتها و دانش افراد در سراسر سازمان میشود.
اجایل کوچینگ به تیمها و سازمانها کمک میکند تا با تغییرات محیطی بهتر سازگار شوند و مسیر رشد خود را به سمت بهرهوری و موفقیت هموار کنند.
چابکی: انعطافپذیری و سرعت در دنیای پویا
صفت “اجایل” یا چابک چه معنایی دارد؟ واژه اجایل (Agile) که در فارسی به چابک ترجمه میشود، به رویکردی اشاره دارد که بر انعطافپذیری، سرعت و پاسخگویی سریع به تغییرات تاکید دارد. در دنیای امروز که تغییرات با سرعت بسیار زیادی رخ میدهند، سازمانها و افراد چابک قادرند خود را با شرایط جدید وفق دهند و به موفقیت دست یابند. (توجه داشته باشید معنی فیزیکی چابکی به معنی تر و فرز بودن یا سریع بودن در اینجا مورد نظر ما نیست).
چابک بودن در سازمانها و افراد به چه ویژگیهایی اشاره دارد؟
یک سازمان یا فرد چابک، دارای ویژگیهایی مانند توانایی تطبیق سریع با تغییرات، تمرکز بر مشتری، کار گروهی موثر، بهبود مستمر، و توانایی تصمیمگیری سریع است. این افراد و سازمانها از روشهای سنتی و خطی کار کردن فاصله میگیرند و به جای آن، از روشهای تکراری و افزایشی استفاده میکنند که امکان ارزیابی و بهبود مستمر را فراهم میآورد. به این ترتیب، اجایل به معنای توسعهای است که منعطف و انطباقپذیر با محیط متغیر است. اجایل کوچ کسی است که از شرکتها در جهت چابکتر و انطباقپذیرتر کردن سازمان پشتیبانی میکند.
مزایای چابک بودن
چابک بودن مزایای بسیاری برای سازمانها و افراد به همراه دارد. از جمله این مزایا میتوان به افزایش سرعت تولید، بهبود کیفیت محصولات و خدمات، کاهش هزینهها، افزایش رضایت مشتری، و افزایش انگیزش و خلاقیت کارکنان اشاره کرد. سازمانهای چابک قادرند به سرعت به نیازهای مشتریان پاسخ دهند و در بازار رقابتی، پیشرو باشند.
مثالی از چابکی در زندگی روزمره
فرض کنید شما قصد دارید برای یک سفر یک روزه برنامهریزی کنید. اگر رویکردی چابک داشته باشید، به جای اینکه تمام جزئیات سفر را از قبل برنامهریزی کنید، یک برنامه کلی در نظر میگیرید و سپس با توجه به شرایط و تغییرات احتمالی، برنامه خود را به روز میکنید. به طور مثال اگر هوا بارانی شد، به جای اینکه برنامه را کنسل کنید، به دنبال یک مکان سرپوشیده برای بازدید و وقت گذراندن میگردید؛ یا اگر یک جاذبه گردشگری جدید پیدا کردید، برنامه خود را تغییر میدهید. این نوع انعطافپذیری و توانایی سازگاری با تغییرات، نمونهای از چابکی در زندگی روزمره است.
اجایل کوچ کیست؟
اجایل کوچ فردی است که به سازمانها و تیمها کمک میکند تا روشهای اجایل را در تمام سطوح شرکت، از تیمهای فردی در سطح خرد تا مدیران اجرایی در سطح کلان، پیادهسازی و گسترش دهند. این افراد معمولاً از حوزههای مدیریت محصول، مدیریت پروژه، توسعه نرمافزار یا IT وارد این نقش میشوند و اغلب تجربه گستردهای در کار با چارچوبهای اجایل مانند (Scaled Agile Framework)، اسکرام و کانبان دارند.
اجایل کوچ ها با همسو کردن تیمها با مفاهیم و ارزشهای چابکی، به سازمانها کمک میکنند تا به شکلی کارآمدتر و شفافتر عمل کنند. این کار هم در سطح نظری با تغییر ذهنیتها و هم در عمل با بازسازی فرآیندهای کاری انجام میشود که مانع از دستیابی تیمها به اهدافشان میشده اند. اجایل کوچ ها به سازمانها و کارکنانشان کمک میکنند تا فرهنگ اجایل خاص خود را بر اساس نیازهایشان شکل دهند. اهداف اصلی یک اجایل کوچ افزایش همکاری تیمی، بهبود ارتباطات سازمانی و ایجاد نتایج پایدار کسبوکاری و بهبود فرآیندهای کاری است.
بسیاری از افراد وقتی در چندین سطح از سازمان فعالیت میکنند، عنوان “اجایل کوچ” را استفاده میکنند، نه فقط در سطح تیمهای فردی. این همان معنایی است که در این مقاله نیز به کار میرود. اگر با مفهوم و وظایف کوچ آشنایی کامل ندارید، پیشنهاد میکنیم مقاله کوچ کیست را مطالعه کنید.
مقایسه اجایل کوچ و مشاور مدیریت
اجایل کوچینگ به طور مشخصی از مشاوره کلاسیک مدیریت استراتژیک قابل تمایز است. یک مشاور معمولاً یک مشکل پیچیده را برای مشتری خود حل میکند، راهحل را ارائه میدهد و ممکن است در پیادهسازی آن کمک کند. اما یک اجایل کوچ به مشتری کمک میکند تا یاد بگیرد چگونه مشکلات خود را بهصورت مستقل حل کند. هر دو خدمت در شرایط مختلف ارزشمند هستند.
در زمینه اجایل کوچینگ، تمرکز بر ساختارهایی است که کار در یک سازمان با آنها انجام میشود. مانند نقشها، مسئولیتها، جلسات و نتایج میان افراد و گروهها. برای این شرایط، ما معتقدیم که کوچینگ موثرترین و پایدارترین رویکرد است. زیرا در نهایت، تنها خود مشتری میتواند مسئولیت بلندمدت فرآیندهای خود را بر عهده بگیرد. (اگر با کارکرد کوچینگ آشنایی کافی ندارید مطالعه مقاله جامع کوچینگ چیست برای شما مفید خواهد بود).
فردی که از خارج از یک سازمان آمده باشد (مانند یک مشاور)، در بلندمدت پیامدهای پیشنهادهای خود را نمیپذیرد و به همین دلیل موضوع تنها ارائه «راهحل درست» نیست. مهمتر از پیدا کردن راهحل درست در یک لحظه، سازگاری مداوم فرآیندها با نیازهای متغیر است. در تمام سازمانهایی که ما میشناسیم، شرایط بهطور قابلتوجهی به صورت ماهانه، هفتگی و گاهی حتی روزانه تغییر میکند. بنابراین، حتی بهترین پیشنهادات برای فرآیندها، به سرعت قدیمی میشوند. پایدارترین رویکرد این است که سازمان یاد بگیرد چگونه فرآیندهای خود را به شکلی تغییر دهد که به موفقیت بلندمدت خودش خدمت کند.
این تاکید بر یادگیری و انطباق، اصلیترین وجه تمایز اجایل کوچینگ از مشاوره مدیریتی سنتی است، چرا که کوچینگ سازمان را قادر میسازد تا با شرایط پویا بهتر تطبیق پیدا کند و مسیر موفقیت را هموارتر سازد.
کوچینگ در طراحی و ساختار سازمانی
در سازمانهای بزرگ، ساختار سازمانی بیش از هر عامل دیگری بر میزان انطباقپذیری سازمان تأثیر میگذارد. ساختار سازمانی شامل سلسلهمراتبها، تعاریف نقشها و تیمها و ساختارهای مسئولیتهای مرتبط، ساختارهای حقوق و دستمزد، سیستمهای تشویقی، فرآیندهای برنامهریزی بودجه و موارد مشابه است.
در سازمانهای کوچک، مشکلات بالقوهای که از ساختار نادرست ناشی میشوند، میتوانند به سرعت و از طریق گفتگو های شخصی حل شوند، زیرا اکثر کارکنان همدیگر را میشناسند و یک ارتباط غیررسمی شخصی بین سطوح مختلف سلسلهمراتب وجود دارد. اما با افزایش اندازه سازمان، این وضعیت تغییر میکند.
در اینجا است که یک اجایل کوچ میتواند به مشتری کمک کند:
- تاثیر ساختار سازمانی کنونی را بر اهداف و چشماندازهای مشتری درک کند.
- اهداف قابل دستیابی و مفیدی را تنظیم کند که اجازه انطباقپذیری را فراهم کنند.
- تغییرات احتمالی در طراحی سازمانی را به عنوان آزمایشهای مختلف بررسی و طراحی کند.
- این آزمایشها را اجرا و از آنها یاد بگیرد.
به این ترتیب، در سطح مدیریت، یک چرخه یادگیری در رابطه با تغییرات ساختار سازمانی و تأثیرات آنها ایجاد میشود. به عنوان مثال، یک دیاگرام حلقه علتومعلولی که در یک جلسه کوچینگ با رهبران سازمان ایجاد شده، میتواند رابطه بین سرعت توسعه و سایر متغیرها را بررسی کند.
اجایل کوچ چه کارهایی انجام میدهد؟
بازتاب و انعکاس (Reflect or Mirror)
یک اجایل کوچ، با مشاهده عملکرد سازمان و بازتاب دادن این مشاهدات به مشتری، به او کمک میکند تا به آگاهی بیشتری برسد. در زمینه اجایل، این مهارت نیازمند تجربه عملی در سازمانهای مختلف است. این تجربه به کوچ کمک میکند تا اصول عمیق اجایل را نهتنها در تئوری، بلکه در عمل نیز بشناسد و استفاده یا عدم استفاده از این اصول را در واقعیت تشخیص دهد و به روشی محترمانه بازتاب دهد. بازتاب یا انعکاس، یک بخش پیوسته از فرآیند اجایل کوچینگ است.
در ابتدای همکاری، معمولاً فرصتی برای یک دوره مشاهده و بازتاب مشخص وجود دارد که ما آن را «مشاهده شانهای» یا «ارزیابی اجایل» مینامیم. این فرآیند از یک سو بهطور فوری ارزش افزوده ایجاد میکند، زیرا اغلب تغییرات در حین بازتاب رخ میدهند. از سوی دیگر، به اجایل کوچ و سازمان کمک میکند تا یکدیگر را بهتر بشناسند و مراحل بعدی را تعریف کنند.
آموزش (Training)
اگر مراجع احساس نیاز کند و آن را درخواست کند، اجایل کوچ میتواند نقش مربی را ایفا کند تا مطالب آموزشی را به صورت تعاملی منتقل کند. برخی از موضوعات معمول در این آموزشها شامل اجایل، مالک محصول (Product Owner)، اسکرام مستر، ارتباطات، کانبان و اسکرام در سازمانهای بزرگ است.
این آموزشها، مانند دورههای آموزشی برای دریافت گواهینامههای اسکرام مستر و مالک محصول، بخشی از فرایند انتقال به سمت اجایل هستند. آموزشهایی که توسط اجایل کوچها برگزار میشوند، معمولاً بسیار تعاملی و مشارکتی هستند.
کوچینگ (Coaching)
هنگامی که یک سازمان اولین گامها را به سمت اجایل برمیدارد، این فرآیند معمولاً شامل کاهش هدایت مستقیم مدیران و افزایش فضای تصمیمگیری برای افراد زیرمجموعه میشود. این کاهش دستورالعملهای مستقیم به معنای عدم فعالیت و فقط مشاهده کردن نیست؛ بلکه به معنای هدایت در سطحی دیگر است. مدیران در این مرحله باید بیشتر بر ایجاد و شکلدهی به چهارچوبها، ترغیب به تعاملات مستقیم و پرسیدن سوالات تمرکز کنند.
این یک فرآیند تغییر شخصی است که در آن حمایت یک کوچ مجرب میتواند بسیار مفید باشد. برای اینکه بتوانید یک کوچ حرفه ای شوید باید مهارتهای کوچینگ را به طور کامل فرا گرفته باشید. یادگیری مهارت های کوچینگ در دوره کوچینگ آکادمی ستاره شمال به طور تخصصی ارائه میشود.
زمانی که رهبر سازمان یاد می گیرد که به جای کار کردن در سیستم، بر روی سیستم تمرکز کند، معمولاً چالشهای جدیدی برای افراد زیرمجموعه به وجود میآید. در این فرآیند، آنها مسئولیت حوزههای جدیدی را بر عهده میگیرند و این مسئولیتهای جدید، فرصتهای تازهای برای موفقیت یا شکست به همراه دارد. کوچ به افراد کمک میکند تا بهصورت آگاهانه با ترسهای مرتبط با این تغییرات روبرو شوند، به گونهای که در نهایت موفقیتهای یادگیری و فرصتهای جدید بر ترسها غلبه کنند. بدین ترتیب کار با رهبران معمولاً بخش مهمی از تحول اجایل در سازمانهاست.
اجایل کوچ یا اسکرام مستر؟
اسکرام یک چارچوب کاری چابک و انعطافپذیر است که برای مدیریت پروژههای پیچیده، بهویژه در توسعه نرمافزار، استفاده میشود. این چارچوب بر اساس همکاری تیمی، بازخورد مداوم و بهبود مستمر بنا شده است. در اسکرام، پروژه به بخشهای کوچکتر تقسیم میشود که هر کدام در دورههای زمانی کوتاه (اسپرینت) انجام میشوند.
در چارچوب اسکرام، نقش مشخصی برای یک اجایل کوچ وجود دارد که به آن اسکرام مستر گفته میشود. یک اسکرام مستر نقش تسهیلگری را در تیم اسکرام ایفا میکند. او اطمینان حاصل میکند که تیم به اصول و ارزشهای اسکرام پایبند است، موانع را برطرف میکند و به تیم کمک میکند تا کارایی خود را بهبود بخشد. اسکرام مستر یک رهبر خدمتگزار است و به جای اینکه به تیم دستور دهد، به آنها کمک میکند تا بهترین عملکرد خود را داشته باشند.
امروزه مشاهده میکنیم که افرادی که بهطور مستقیم با یک یا چند تیم توسعه کار میکنند، اغلب به عنوان اسکرام مستر شناخته میشوند. در این شرایط، اجایل کوچها بهعنوان همکاران با تجربهتر، با مدیریت کار میکنند، آموزش میدهند و وظایف حساسی را بر عهده میگیرند. این موضوع به دلیل حساسیت بیشتر وظایف، کاملاً منطقی است. در واقع، همکاری با مدیریت نیز بخشی از نقش اسکرام مستر است و یک اسکرام مستر بزرگ فراتر از صرفاً اسکرام را میفهمد.
اسکرام کوچ یا اجایل کوچ
برای ما، اصطلاح اسکرام کوچ به معنای اجایل کوچی است که در معرفی و پشتیبانی از سازمانها در اسکرام تخصص دارد. دقیقاً مانند یک اسکرام مستر خوب، این فرد دانش خود را فقط به اسکرام محدود نمیکند. اسکرام کوچها معمولاً در طراحی سازمانی نیز به شرکتها مشاوره میدهند، زیرا معرفی اسکرام تقریباً همیشه با تغییرات در ساختار سازمانی همراه است.
چگونه اجایل کوچ شویم؟
راه استانداردی برای تبدیل شدن به یک اجایل کوچ وجود ندارد. بسیاری از افراد کار خود را به عنوان توسعهدهنده آغاز میکنند، برخی دیگر ابتدا بهعنوان کوچهای سازمانی فعالیت میکنند، و بعضی نیز در ابتدا مدیر هستند.
در قدم اول یادگیری اصول کوچینگ مطابق با استانداردهای جهانی است. در قدمهای بعدی تجربیات و تخصص شما در سایر زمینه ها به شما کمک بسیاری می کند.
چرا اجایل کوچینگ مهم است؟
سازمانها معمولاً اجایل کوچها را استخدام میکنند تا از مدیریت پروژه به سبک واترفال به رویکرد اجایل تغییر کنند. این نوع تغییرات سازمانی اغلب به دلیل بحران در یک پروژه بزرگ یا کاهش نتایج کسبوکار و عقبماندن از رقبا که “اجایلتر” هستند، ایجاد میشود.
برای اجایل شدن، سازمانها باید بهطور بنیادین شیوه همکاری تیمها را تغییر دهند. پیادهسازی رویهها و فرآیندهایی از چارچوبهایی مانند اسکرام، کانبان یا مدل اسپاتیفای، یک بخش از مسیر است، اما بخش سختتر تغییر ذهنیت کارکنان و فرهنگ شرکت به عنوان یک کل است. اجایل کوچها دقیقاً برای همین کار استخدام میشوند.
سناریوی دیگری که اجایل کوچها به کمک سازمانها میآیند، زمانی است که یک سازمان از قبل اجایل را اجرا کرده است اما در عملی کردن آن با چالشهایی روبهرو است یا احساس میکند که میتواند بهبود یابد. در این موارد، کوچ وارد میشود تا فرآیندهای کاری و فرهنگ سازمانی را ارزیابی و بهبود دهد.
بنابراین، اجایل کوچینگ در تغییر شیوه کاری سازمانها، بهبود تعاملات تیمی، و ایجاد فرهنگ اجایل در سطح سازمان نقش کلیدی ایفا میکند و به آنها کمک میکند تا در محیطهای پررقابت امروزی مؤثرتر عمل کنند.
مهارتها و تکنیکهای اجایل کوچینگ
اجایل کوچینگ تنها به کمک به دیگران در پذیرش یک ذهنیت جدید محدود نمیشود، هرچند این بخش مهمی از کار است. تکنیکهای برتر اجایل کوچینگ بیشتر به ویژگیهای شخصیتی مربوط میشوند تا فرآیندهای آموزشی.
۱. کنجکاوی مستمر
اجایل کوچ باید مهارتها، تجربه و علاقهای برای مدیریت نقشها، مسئولیتها و فعالیتهای مختلف در سازمان داشته باشد. این امر شامل دانش عمیق در مورد اجایل و چارچوبهای آن، مدیریت محصول، موضوعات فنی و فلسفههای مختلف در زمینه رهبری، همکاری و طراحی سازمانی است. به گفته رون کوارتل، اجایل کوچها باید «نظریه شخصی و قدرت اعتقاد» خود را نسبت به اجایل و دیگر موضوعات مرتبط داشته باشند.
۲. ارتباط باز و شفاف
اجایل کوچها وظیفه دارند کل سازمان، اعضای رهبری و تیمهای سازمانی را در تغییر ذهنیتها و عادات کاری آموزش دهند. این کار تنها زمانی مؤثر خواهد بود که اجایل کوچ توانایی برقراری ارتباط مؤثر را داشته باشد. بهترین اجایل کوچها باید بدانند چگونه خود را بیان کنند، مذاکره کنند، الهامبخش باشند، دیگران را متقاعد کنند و درگیریهای فعلی و آینده را حل کنند.
۳. رهبری مؤثر
اجایل کوچها باید با الگو بودن و نشان دادن چگونگی عملکرد ذهنیت اجایل، تیمها را هدایت کنند. یک اجایل کوچ خوب، تعادلی از عزم، اراده و تواضع را در خود پرورش میدهد. خودآگاهی برای کسب احترام به عنوان یک اجایل کوچ بسیار حیاتی است و به ایجاد اعتماد و کارایی در تیمها کمک میکند.
در مجموع، موفقیت در اجایل کوچینگ به ترکیبی از مهارتهای ارتباطی، رهبری مؤثر و کنجکاوی مداوم بستگی دارد که اجایل کوچها را قادر میسازد تا با ایجاد تغییرات مثبت و پایدار، به بهبود عملکرد سازمانها کمک کنند.
درآمد یک اجایل کوچ چقدر است؟
شاید برایتان جالب باشد بدانید که یک اجایل کوچ، به طور متوسط، چه درآمدی دارد. اما بر اساس گزارشهای اخیر، درآمد اجایل کوچها بسته به تجربه، موقعیت مکانی و اندازه سازمان، بسیار متغیر است.
میانگین درآمد جهانی اجایل کوچها
به طور کلی، میانگین درآمد سالانه یک اجایل کوچ در ایالات متحده آمریکا حدود ۱۵۲ هزار دلار در سال است. اما این عدد میتواند با توجه به عواملی مانند سابقه کار، سطح تخصص و موقعیت شغلی تغییر کند. برای مثال، یک اجایل کوچ ارشد یا سازمانی معمولاً درآمد بالاتری نسبت به یک اجایل کوچ تازه کار دارد.
مقایسه درآمد اجایل کوچ با اسکرام مستر
برای اینکه بهتر بتوانید این درآمد را درک کنید، جالب است بدانید که میانگین درآمد سالانه یک اسکرام مستر در ایالات متحده حدود ۱۱۳ هزار دلار است. این نشان میدهد که اجایل کوچها به طور معمول درآمد بالاتری نسبت به اسکرام مسترها دارند.
تأثیر تجربه و اندازه سازمان بر درآمد
یک نکته مهم دیگر این است که تجربه و اندازه سازمانی که اجایل کوچ در آن فعالیت میکند، تأثیر مستقیمی بر درآمد او دارد. به طور معمول، اجایل کوچهایی که در سازمانهای بزرگ و پیشرفته در زمینه چابکی فعالیت میکنند، درآمد بالاتری نسبت به کسانی که در سازمانهای کوچکتر و کمتر توسعهیافته کار میکنند، دارند.
نمودار توزیع درآمد اجایل کوچها
نمودار زیر توزیع درآمد اجایل کوچها را بر اساس یک گزارش نشان میدهد. همانطور که مشاهده میکنید، طیف وسیعی از درآمدها برای اجایل کوچها وجود دارد و درصد قابل توجهی از آنها درآمدی بیش از ۱۲۰ هزار دلار در سال دارند.
عوامل مؤثر بر درآمد اجایل کوچ
علاوه بر تجربه و اندازه سازمان، عوامل دیگری نیز بر درآمد یک اجایل کوچ تأثیرگذار هستند، از جمله:
- سطح مهارتها و گواهینامهها: داشتن گواهینامههای معتبر در زمینه چابکی و مدرک بین المللی کوچینگ میتواند به افزایش درآمد کمک کند.
- موقعیت مکانی: درآمد اجایل کوچها در شهرهای بزرگ و کشورهای توسعهیافته معمولاً بالاتر است.
- صنعت: درآمد اجایل کوچهایی که در صنایع با تکنولوژی بالا فعالیت میکنند، ممکن است بیشتر باشد.
- مسئولیتها: هرچه مسئولیتهای یک اجایل کوچ بیشتر باشد، درآمد او نیز بالاتر خواهد بود.
سوالات متداول
آیا برای تبدیل شدن به یک اجایل کوچ به مدرک خاصی نیاز است؟
خیر، لزوماً به مدرک خاصی نیاز نیست، اما داشتن گواهینامههای معتبر میتواند به شما کمک کند.
آیا اجایل کوچها فقط در شرکتهای فناوری کار میکنند؟
خیر، اجایل کوچها در صنایع مختلفی از جمله بانکداری، بیمه، تولید و خدمات میتوانند فعالیت کنند.
آیا آینده شغلی اجایل کوچها روشن است؟
با توجه به رشد روزافزون چابکی در سازمانها، آینده شغلی اجایل کوچها بسیار روشن است.