کوچینگ و مشاوره دو حوزه مرتبط اما متفاوت هستند که هر دو به هدف کمک به افراد برای دستیابی به نتایج بهتر فعالیت می‌کنند. اما استراتژی‌های آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. در این مقاله از آکادمی ستاره شمال به بررسی تفاوت کوچینگ و مشاوره می‌پردازیم و به سوالاتی مانند کوچینگ چیست؟، مشاوره چیست؟، چه کسی باید کوچ و چه کسی مشاور استخدام کند؟ و آیا می‌توان هم کوچ و هم مشاور بود؟ پاسخ می‌دهیم.
کوچینگ: تمرکز بر آینده و پتانسیل
تعریف کوچینگ در طول پنج تا ده سال گذشته تغییرات زیادی کرده است. فدراسیون بین‌المللی کوچینگ، کوچینگ را به عنوان همکاری با مراجعان در یک فرآیند تفکربرانگیز و خلاقانه تعریف می‌کند که آن‌ها را به حداکثر رساندن پتانسیل شخصی و حرفه‌ای خود ترغیب می‌کند.
به عبارت دیگر، یک کوچ به افراد کمک می‌کند تا:
- پیشرفت کنند
- به اهداف خود دست یابند
- مشاوره و راهنمایی دریافت کنند
- بر باورها و موانع محدودکننده غلبه کنند
در گذشته، کوچینگ صرفاً بر اساس “پرسشگری سقراطی” بود. در کوچینگ امروزی، باید به مراجعان اجازه داد تا خودشان مشکل را حل کنند و این نکته برجسته متفاوت درباره نقش کوچینگ است.
به طور کلی، کوچ‌ها به این روش با مراجعان خود کار می‌کنند
ابتدا مراجع خود را در سطح شخصی بشناسند و به او کمک کنند تا دقیقاً بفهمد چه می‌خواهد.
او را حمایت کنند تا به آگاهی بیشتر درباره خودش و چالشش برسد.
در طول مسیر، به مراجع کمک کنند تا بر چالش‌های شخصی غلبه کند و راه‌های جدیدی برای دستیابی به اهداف پیدا کند.
صنعت کوچینگ در حال رشد است و تقاضا برای آن‌ها بسیار بالا است. بیش از 71,000 کوچ دارای مدرک کوچینگ در سراسر جهان وجود دارد و ماهانه بیش از 1 میلیون جستجو برای کوچ زندگی، کوچ کسب‌وکار و اجرایی انجام می‌شود. کوچ‌ها در انواع حوزه‌ها فعالیت می‌کنند، از جمله:
- کوچینگ کسب وکار
- کوچینگ مالی
- کوچینگ شغلی
- کوچینگ زندگی
- کوچینگ اجرایی
مشاوره: حل مشکلات و ارائه راهکار
مشاوران در ازای دریافت هزینه، تخصص خود را ارائه می‌دهند. خدمات آن‌ها می‌تواند شامل مشاوره و یا اجرای راه‌حل‌ها باشد. تفاوت بزرگ بین مشاوران و کوچ‌ها این است که کوچ‌ها فضایی را برای مراجعان فراهم می‌کنند تا پاسخ‌های خود را پیدا کنند، در حالی که مشاوران، مشکلات کسب‌وکار را ارزیابی کرده و راه‌حل‌های مشخصی را ارائه می‌دهند.
بازار مشاوره بسیار بزرگ است و ارزش جهانی آن بیش از 700 میلیارد دلار است. مشاوران کسب و کار اغلب در رشته‌هایی مانند استراتژی، بازاریابی و مالی تخصص دارند.
مشاوران معمولاً به این صورت کار می‌کنند
پروژه‌ها را با نظرسنجی و انجام مصاحبه آغاز می‌کنند.
استراتژی‌های سفارشی ایجاد می‌کنند تا به مراجعان کمک کنند به سرعت به اهداف خود برسند.
در صورت لزوم، استراتژی‌ها را تنظیم می‌کنند.
تفاوت‌های کلیدی بین کوچینگ و مشاوره
تمرکز: کوچ‌ها بر فرد تمرکز دارند و مشاوران بر کسب‌وکار.
تفاوت کوچینگ و مشاوره و منتورینگ
ابتدا باید بگوییم که کوچینگ، مشاوره یا نوعی از آن نیست. چون شرط لازم در مشاوره این است که مشاور در حوزه ای که مراجع چالش دارد باید تخصص داشته باشد. اما کوچ در مهارت های کوچینگ متخصص است و مراجع، خودش به عنوان متخصص خود محسوب می شود. به عبارت دیگر در کوچ به مراجع نمی گوید باید چه کار بکند، بلکه در پیدا کردن راه حل با او همفکری می کند.
مشاوران می‌توانند تأثیر زیادی بر کسب‌وکار مشتریان خود داشته باشند، اما کوچ‌ها می‌توانند نحوه نگرش مراجعان به کسب‌وکار یا اهدافشان را به‌طور کامل تغییر دهند. به عنوان مثال، بیل کمپبل، کوچ اجرایی معروف در سیلیکون ولی، به افراد برجسته‌ای مانند استیو جابز، شریل سندبرگ و جف بزوس کمک کرد. او فقط درباره استراتژی‌ها صحبت نمی‌کرد، بلکه به آن‌ها کمک می‌کرد تا تصمیمات بهتری برای خود، تیم‌ها و کسب‌وکارهایشان بگیرند.
فرق اساسی بین کوچینگ، منتورینگ و مشاوره به روش‌ها، اهداف و نوع رابطه‌ای که با مشتری برقرار می‌شود، برمی‌گردد. در ادامه به تفاوت‌های کلیدی این سه مفهوم پرداخته می‌شود:
کوچینگ
- تمرکز بر شخص: کوچینگ بیشتر بر فرد و توسعه شخصی یا حرفه‌ای او تمرکز دارد. کوچ به مشتری کمک می‌کند تا اهداف خود را شناسایی کرده و راهکارهایی برای دستیابی به آن‌ها پیدا کند.
- راهنمایی بدون ارائه راه‌حل‌های مستقیم: کوچ‌ها بیشتر با طرح سوالات و ارائه بازخورد کمک می‌کنند تا مشتری خودش به راه‌حل‌ها برسد. آن‌ها معمولاً پاسخ مستقیم نمی‌دهند بلکه فرد را تشویق به کشف راه‌حل‌ها می‌کنند.
- فرآیند محور: کوچینگ یک فرآیند مداوم است که بر رشد بلندمدت فرد تمرکز دارد. این فرآیند ممکن است شامل جلسات متعدد و برنامه‌ریزی بلندمدت باشد.
- بدون تخصص در صنعت مشتری: کوچ‌ها لزوماً تخصص خاصی در زمینه مشکل مشتری ندارند و بیشتر بر فرآیند کمک به خود فرد تمرکز می‌کنند.
منتورینگ
- تجربه و تخصص: منتور معمولاً فردی با تجربه و متخصص در یک زمینه خاص است که به فرد دیگر کمک می‌کند تا در آن زمینه رشد کند.
- رابطه طولانی‌مدت: منتورینگ غالباً یک رابطه طولانی‌مدت است که در آن منتور به عنوان الگو و راهنما عمل می‌کند.
- ارائه راهنمایی و مشاوره: منتورها به طور مستقیم راهنمایی‌ها و مشاوره‌هایی بر اساس تجربیات خود ارائه می‌دهند و به فرد کمک می‌کنند تا از دانش و تجربیات آن‌ها بهره‌برداری کند.
- توسعه شغلی و شخصی: منتورینگ می‌تواند هم بر توسعه حرفه‌ای و هم شخصی فرد تأکید داشته باشد و شامل انتقال دانش، مهارت‌ها و بینش‌ها باشد.
مشاوره
- تمرکز بر حل مشکل: مشاوران بر حل مشکلات خاص و ارائه راه‌حل‌های عملی و تخصصی تمرکز دارند. آن‌ها مشکلات را تحلیل کرده و راهکارهای مستقیم و مشخصی ارائه می‌دهند.
- تخصص و دانش: مشاوران اغلب تخصص و دانش عمیقی در زمینه خاصی دارند و به مشتریان خود کمک می‌کنند تا مشکلات خاص را حل کنند.
- پروژه محور: مشاوره معمولاً به صورت پروژه‌های کوتاه‌مدت ارائه می‌شود و بر دستیابی به نتایج سریع و مؤثر تمرکز دارد.
- ارائه پاسخ‌های مستقیم: برخلاف کوچینگ، مشاوران پاسخ‌های مستقیم و مشخصی به مشتریان ارائه می‌دهند و نقش فعالی در حل مسائل دارند.
تفاوت‌های کلیدی مشاور، کوچ و منتور
- تمرکز: کوچینگ بر فرد و فرآیند رشد، منتورینگ بر انتقال تجربه و مشاوره بر حل مشکلات خاص تمرکز دارد.
- نوع راهنمایی: کوچ‌ها راه‌حل‌های مستقیم ارائه نمی‌دهند، منتورها تجربیات خود را به اشتراک می‌گذارند و مشاوران راه‌حل‌های تخصصی ارائه می‌دهند.
- مدت زمان: کوچینگ و منتورینگ معمولاً بلندمدت هستند، در حالی که مشاوره غالباً کوتاه‌مدت و پروژه‌محور است.
- رابطه: کوچینگ و منتورینگ روابط نزدیک‌تری با مشتری دارند، در حالی که مشاوره ممکن است بر اساس نیازهای خاص و زمان محدودی باشد.
چه زمانی به کوچینگ یا مشاوره نیاز داریم؟
بسیاری از افراد به دلیل شباهت زیاد بین کوچینگ و مشاوره، در انتخاب بین استخدام یک کوچ یا مشاور دچار مشکل می‌شوند. اما در نهایت، بستگی به خواسته‌ها و نیازهای مراجع دارد.
اگر مراجع به دنبال رشد شخصی یا شغلی است و می‌خواهد خودش راه‌حل‌ها را پیدا کند، کمک گرفتن از یک کوچ برای او مناسب است. کوچ‌ها به مراجعان کمک می‌کنند تا با کشف پاسخ‌های درونی خود، به اهدافشان برسند. همه کسانی که با کوچ کار می‌کنند، برای دستیابی به رشد شخصی و حرفه‌ای خود متعهد هستند.
از طرف دیگر، اگر مراجع نیاز به راه‌حل‌های فوری و مشخص دارد و ترجیح می‌دهد کسی به او بگوید که چگونه مسائل را حل کند، یک مشاور گزینه بهتری است. مشاوران با ارائه راه‌حل‌های مشخص به صورت پروژه‌ای، به مشتریان خود کمک می‌کنند تا به سرعت تغییرات مورد نظر خود را اعمال کنند.
اگر شما نیز علاقه مند به یادگیری مهارت های کوچینگ هستید و نمی دانید از کجا شروع کنید پیشنهاد ما به شما دوره کوچینگ ستاره شمال است. برای مشاوره رایگان میتوانید همین حالا با ما در ارتباط باشید.
آیا می‌توان همزمان هم کوچ و هم مشاور بود؟
در این بخش به این موضوع خواهیم پرداخت که آیا میتوانید همزمان هم کوچ و هم مشاور باشید یا خیر.
شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که با توجه به شباهت‌های زیاد کوچینگ و مشاوره، آیا می‌توان هر دو نقش را به طور همزمان ایفا کرد. پاسخ این سوال مثبت است. بسیاری از متخصصان حوزه توسعه فردی، از ترکیب بهترین روش‌های کوچینگ و مشاوره برای کمک به مراجعان خود استفاده می‌کنند.
به این رویکرد ترکیبی، «کوچ-مشاوره» می‌گویند. در کوچینگ سنتی، هدف اصلی این است که مشتری به تنهایی به پاسخ‌ها دست یابد. اما در روش کوچ-مشاوره (coach-sulting)، علاوه بر ایجاد فضایی برای کشف و شهود مشتری، گاهی اوقات نیز می‌توان از تجربیات و دانش خود برای ارائه راهکارهای مستقیم استفاده کرد. برای مثال، می‌توان به مراجع گفت: «من نیز تجربه مشابهی داشته‌ام و بر اساس آن، به شما پیشنهاد می‌کنم که…». این رویکرد ترکیبی به مراجع کمک می‌کند تا سریع‌تر به اهداف خود برسند و نتایج پایدارتری را تجربه کنند.
تفاوت در درآمد کوچینگ و مشاوره
در مورد درآمد، به طور متوسط، مشاوران کمی بیشتر از کوچ‌ها درآمد دارند. البته این به عوامل مختلفی مانند تجربه، تخصص، موقعیت جغرافیایی و نوع خدمات ارائه شده بستگی دارد. اما نکته مهم این است که هم کوچ‌ها و هم مشاوران با انتخاب درست و برنامه‌ریزی دقیق، می‌توانند به درآمدهای بسیار خوبی دست پیدا کنند.
طبق مطالعات فدراسیون جهانی کوچینگ در آمریکا، میانگین درآمد سالانه مشاوران بیش از 73000 دلار است، و میانگین درآمد سالانه کوچینگ حدود 67800 دلار (به صورت کار پاره وقت- 12 ساعت در هفته) می باشد.