اگر بخواهیم به سوال کوچ کیست پاسخ دهیم ابتدا باید به ریشه این کلمه بپردازیم، کلمه کوچ یا Coach از زبان انگلیسی آمده است. معنی کوچ به انگلیسی از ریشه کلمه ای قدیمی و مرتبط با ادوات حمل و نقل گرفته شده است و در طول سالیان دراز به معنی کسی که به یادگیری و پیشرفت دیگران کمک می کند اطلاق میشود. اولین بار از این کلمه برای معلمان خصوصی استفاده شد ولی کم کم وارد حوزه های دیگر هم شد. امروز در بعضی شاخه های ورزشی همچون کشتی به کسی که به ورزشکاران در تمرینات و مسابقات کمک میکند کوچ مربی نیز گفته می شود.
COACH به صورت تخصصی معادل فارسی دقیق ندارد. نزدیک ترین اصلاحاتی که برای تعریف معنی کوچ گاهی به جای آن استفاده می شود، مربی، راهنما و یا منتور است. البته در تعاریف جدید تمام اینها با هم فرق دارند و عملکرد متفاوتی دارند.
از حدود 4 دهه پیش معنی و مفهوم مشخص تری برای کوچینک و کوچ ایجاد شد. تیموتی گالوی در این مورد برا این اعتقاد بود که یک فرد در هر حوزه ای که فعالیت میکند ( مدیر کسب و کار، ورزشکار و …) مهمترین چیزی که نیاز خواهد داشت را میتواند از درون خود و با برداشتن موانع ذهنی پیدا کند و کوچ کافی است تنها برای شناسایی آنها کمک کند.
بر این اساس کوچینگ به معنای شناخت توانمندی های بلقوه افراد خواهد بود و کوچ به جای آموزش دادن تنها کافی است به افراد کمک کند که خودشان بتوانند بیاموزند. در این راه کوچ به مراجع خود کمک میکند که نسبت به توانمندی های خود آگاهی و شناخت بیشتری پیدا کند و مسئولیت رشد و توسعه خود را به خوبی انجام دهد.
جان ویتمور نویسنده کتاب کوچینگ برای عملکرد بهتر که در سال 1982 منتشر شد در تایید تعاریف بالا در پاسخ به این سوال که coach کیست، اضافه میکند که : رابطه کوچ و مراجع صرفا رابطه ای گفتگو محور است. به این معنی که در این فرآند کوچ با مراجع خود گفت و گو می کند و با مطرح کردن سوالات اساسی و تفکر برانگیز موجب ارتقا خودآگاهی مراجع می شود و حس مسئولیت پذیری برای برخواستن و تغییر را در او بر می انگیزد.
در انتها در پاسخ به سوال کوچ یعنی چی؟ ترجیح میدهیم این مفهوم را از نظر فدراسیون جهانی کوچینگ (ICF) که منبع و مرجع آموزشی ما در آکادمی کوچینگ ستاره شمال است را ارائه دهیم: کوچینگ یک همکاری و گفتگوی بالغانه بین کوچ و مراجع است که در آن کوچ، با برانگیختن مراجع خود به تفکر و خلاقیت او را کمک میکند تا پتانسیل های شخصی و حرفه ای خود را به حداکثر برساند.
تفاوت کوچ و منتور
کوچ به افراد در زمینه‌های مختلف، از جمله کسب و کار، زندگی شخصی، روابط و توسعه فردی کمک میکند. کوچ با پرسش‌های هدفمند، فرد را به کاوش در درون خود، کشف استعدادها و نقاط قوتش و تعیین اهداف روشن و قابل‌دسترسی تشویق میکند.
در فرآیند کوچینگ، کوچ نقش یک تسهیل‌گر را ایفا میکند و با صبر و حوصله به فرد کمک میکند تا با استفاده از منابع و توانایی‌های خود، بر چالش‌ها غلبه کند و به اهدافش دست یابد.
تفاوت کوچ و منتور چیست؟
- زمینه فعالیت: منتورینگ بیشتر در فضای کسب و کار معنا پیدا میکند، در حالی که کوچینگ میتواند حوزه‌های بسیار متنوعی را در بر بگیرد.
- رویکرد: منتورینگ بیشتر از جنس توصیه و راهنمایی و ارائه راه‌حل‌های از پیش تعیین‌شده است، در حالی که در کوچینگ، کوچ با پرسش‌های هدفمند، فرد را به یافتن راه‌حل‌های منحصر به فرد خود سوق می‌دهد.
- ارتباط: رابطه بین Coach و فرد تحت کوچینگ، رابطه‌ای برابر و مشارکتی است، در حالی که رابطه بین Mentor و فرد تحت منتورشیپ، به نوعی رابطه استاد-شاگردی شباهت دارد.
- اهداف: در منتورینگ، تمرکز بر انتقال دانش و تجربه منتور به فرد تحت mentorship است، در حالی که در Coaching، تمرکز بر توانمندسازی فرد برای رسیدن به اهداف خود است.
آیا کوچینگ و منتورینگ دو فعالیت مجزا هستند؟
اگرچه تفاوت‌های ظریفی بین کوچینگ و منتورینگ وجود دارد، اما این دو فعالیت لزوماً جدا از یکدیگر نیستند. در واقع، بسیاری از افراد از ترکیبی از این دو برای رسیدن به اهداف خود استفاده میکنند.
انتخاب بین کوچ و منتور به نیازها و شرایط فرد بستگی دارد. اگر به دنبال راهنمایی و پشتیبانی در یک زمینه خاص، مانند کسب و کار یا توسعه فردی هستید، منتورینگ میتواند گزینه مناسبی باشد. اما اگر به دنبال کشف استعدادها و توانایی‌های خود و یافتن راه‌حل‌های خلاقانه برای چالش‌هایتان هستید، کوچینگ میتواند مفیدتر باشد.
انتخاب کوچ یا منتور
در انتخاب کوچ یا منتور، به دنبال فردی باشید که تجربه و تخصص لازم در زمینه مورد نظر شما را داشته باشد.
همچنین، اطمینان حاصل کنید که با فرد مورد نظر احساس راحتی و ارتباط می‌کنید، زیرا ایجاد یک رابطه قوی و مبتنی بر اعتماد، برای موفقیت فرآیند کوچینگ یا منتورینگ ضروری است.
با درک تفاوت‌های بین کوچینگ و منتورینگ و انتخاب گزینه مناسب، میتوانید از مزایای این دو فعالیت ارزشمند برای ارتقای سطح زندگی و رسیدن به اهدافتان بهره‌مند شوید.
وظایف کوچ چیست؟
ما در آکادمی ستاره شمال سعی میکنیم همواره از منابع معتبر جهانی برای ارائه اطلاعات استفاده کنیم. منبع اصلی ما فدراسیون جهانی کوچینگ (ICF)، انجمن کوچینگ (AC)، شورای اروپایی کوچینگ و منتورینگ (EMCC).
در کتاب Becoming a Coach به نویسندگی جاناتان پسمور و تریسی سینکلر مدل های شایستگی کوچینگ مطابق با معیارهای فدراسیون جهانی کوچینگ به طور کامل تشریح شده است.
برای درک درست از وظایف کوچ باید ویژگی های یک کوچ حرفه ای از نظر آی سی اف را مد نظر قرار دهیم که عبارتند از:
درک اصول اخلاقی کوچینگ و عمل به آنها
یکسری اصول و قواعد اخلاقی در حرفه کوچینگ وجود دارد که کوچ باید آنها را رعایت کند و به آنها پایبند باشد. به طور مثال یک کوچ باید رازدار باشد و به هیچ عنوان مسائلی که از مراجع خود دریافت کرده است بازگو نکند. یا اینکه در رابطه خود با مراجع اصول اخلاقی را رعایت کند و از موقعیت و اعتماد مراجع سواستفاده نکند.
داشتن مدل ذهنی مناسب در کوچینگ
کوچ موفق باید مدل ذهنی از نوع ماهیت کار خود داشته باشد. باید ذهنیتی باز داشته باشد و برای شنیدن هر نوع طرز فکر یا تجربه ای از سوی مراجع خود آمادگی داشته باشد و با توجه به شرایط انعطاف پذیر باشد.
مشخص کردن چارچوب های کاری و رسمی برای کوچینگ
هر کوچ باید شرایط و چارچوب های مشخصی برای کار خود داشته باشد. یعنی شروع فرآیند واهداف مشخصی را برای خود تعریف کرده باشد و طبق آن عمل کند.
ایجاد فضای امن و مبتنی بر اعتماد
با توجه به اینکه در جلسات کوچینگ لازم است مراجع مسائل شخصی و چیزهایی بگوید که در شرایط عادی آنها را برای دیگران نخواهد گفت؛ کوچ باید فضایی ایجاد کند که مراجع بدون ترس یا تردید آنها را بیان کند و کوچ بر أساس آنها بتواند به او کمک کند.
داشتن تمرکز و حضور واقعی در جلسات کوچینگ
زمانی که کوچ برای مراجعان خود در نظر میگیرد باید تمرکز زیاد و حضور صددرصدی داشته باشد. چرا که در صورتی که کوچ حواسش در جلسه نباشد مراجع احساس راحتی نمیکند و مطمئنا آن جلسات بازدهی نخواهد داشت.
گوش دادن فعال
کوچ باید مهارت گوش دادن فعال را بلد باشد. باید بداند چه مواقعی باید سکوت کند و فقط بشنود، چه مواقعی برای تشویق مراجع به صحبت کردن باید صحبت کند. کوچ باید صحبت های مراجع را به طور عمیق گوش دهد و آنها را درک کند.
بالا بردن سطح آگاهی و بینش مراجع
کوچ با سوالات و ابزارها و مهارتهایی که یاد دارد آگاهی و بینش مراجعان را بالا می برد.
ایجاد فضایی برای تغییر و رشد مراجع
فرآیند کوچینگ و تلاشهای کوچ صرفا صحبت و گفتگو کردن نیست. لبکه باید موجب شود که فرد از نقطه A به نقطه B رشد و حرکت داشته باشد. کوچ برای تسهیل رشد باید به حمایت از استقلال و ایجاد بستر مناسب برای آن بپردازد.
در اینجا به طور خلاصه ملاک ها و ویژگی های کوچ را از نظر فدراسیون جهانی کوچینگ بررسی کردیم. شایستگی ها مورد تایید انجمن کوچینگ و شورای اروپایی کوچینگ و منتورینگ (EMCC) نیز تقریبا همین مفاهیم را شامل می شود.
کد اخلاقی کوچ
سند جهانی اصول اخلاقی (GCE) چارچوبی را برای رفتار اخلاقی کوچها و منتورها در تعاملاتشان با مراجعان، ذینفعان و سایر مربیان ارائه می دهد. این اصول برای اطمینان از ایجاد یک رابطه مربیگری امن، محترمانه و مؤثر است.
در اینجا به شرح مختصری از پنج اصل کلیدی GCE می پردازیم (ICF نیز سندی مشابه برای خود دارد که در محتوا مشابه است و در دوره های آکادمی ستاره شمال به عنوان مبنا قرار میگیرد):
- صداقت:
کوچها و مربیان باید در تمام تعاملات خود صادق باشند.
این شامل صداقت در مورد صلاحیت ها، تجربه و محدودیت های آنها به عنوان کوچ است.
مربیان و منتورها همچنین باید در مورد پیشرفت مراجع و پتانسیل آنها صادق باشند.
- یکپارچگی:
کوچ باید با صداقت و درستی عمل کند.
این به معنای پرهیز از هر گونه درگیری منافع یا رفتار غیرقانونی است.
مربیان همچنین باید متعهد به حفظ بالاترین استانداردهای حرفه ای باشند.
- محرمانگی و رازداری:
مربیان باید تمام اطلاعات مربوط به مراجعان خود را محرمانه نگه دارند.
این شامل اطلاعات شخصی، افکار و احساسات و اهداف آنها می شود.
کوچ و مربیان فقط می توانند با رضایت صریح مراجع، اطلاعات را با دیگران به اشتراک بگذارند.
- مشخص کردن مرزهای حرفه ای:
کوچ ها باید مرزهای حرفه ای مناسب را با مراجعان خود حفظ کنند.
این به معنای اجتناب از هرگونه رابطه فیزیکی یا صمیمی با مراجع است.
مربیان همچنین باید از سوء استفاده از قدرت یا موقعیت خود برای بهره برداری شخصی خودداری کنند.
- اجتناب از تعاملات نامناسب:
کوچ باید از هرگونه تعامل یا رفتاری که ممکن است مراجع را در معرض خطر قرار دهد، خودداری کند.
این شامل تبعیض، آزار و اذیت یا هرگونه رفتار غیرقانونی یا غیرحرفه ای دیگر می شود.
رعایت این اصول اخلاقی برای ایجاد اعتماد و اطمینان بین کوچ و مراجع ضروری است. این امر همچنین به اطمینان از اینکه فرایند کوچینگ ایمن، محترمانه و مؤثر باشد کمک می کند.
علاوه بر این پنج اصل کلیدی، GCE شامل دستورالعمل های دیگری در مورد موضوعاتی مانند صلاحیت کوچ، رضایت آگاهانه، مسئولیت پذیری و حل و فصل اختلافات است.
هر کوچ یا منتور موظف است با GCE آشنا باشد و آن را در تمام تعاملات خود رعایت کند. آنها همچنین باید متعهد به توسعه مداوم دانش و مهارت های خود به عنوان کوچ باشد.
درآمد کوچ
بسته به اینکه با چه شرایطی در کوچینگ فعالیت داشته باشیم درآمد متفاوت خواهد بود. نزدیک به 80 درصد از افراد کوچینگ را به عنوان شغل دوم شروع میکنند و 20 درصد از کوچ ها به عنوان تنها منبع درآمد و شغل اصلی خود در این حوزه فعال هستند.
مدیران و رهبران سازمانی اغلب با یادگیری کوچینگ، در مجموعه خود به عنوان کوچ عمل میکنند و از مهارت های کوچینگ برای اعمال تغییرات و رسیدن به اهداف استفاده میکنند.
اگر کوچ ها بخواهند به طور مستقیم از کوچینگ درآمد داشته باشند، باید مدرک کوچینگ و شبکه ی ارتباطی داشته باشند. بدین ترتیب میتوانند با آموزش کوچینگ و با برگزاری جلسات کوچینگ برای افراد کسب درآمد داشته باشند. درآمد کوچ ها به شرایط مختلفی بستگی دارد. اما به طور کلی کوچ ها در ایران عموما از ساعتی 500 هزار تومان شروع می شود.
کوچ های با تجربه تر از ساعتی 1 میلیون تومان تا 3 میلیون تومان نیز دریافت می کنند. در خارج ایران نیز حداقل قیمت از 70 دلار شروع می شود و برای کوچ های با تجربه 150 الی 200 دلار پرداخت میشود. اما کوچ های شناخته شده و بین المللی تا ساعتی 1000 دلار و بیشتر از آن دریافت می کنند. دوره آموزش حرفه ای کوچینگ آکادمی ستاره شمال یک موقعیت برای سرمایه گذاری شخصی است. پشتیبانی این دوره تا جذب اولین مراجع شما را همراهی خواهد کرد و از همان لحظه کسب درآمد شما از کوچینگ آغاز خواهد شد.
انواع کوچ
با تخصصی شدن و گسترش کوچینگ، کوچ ها با توجه به تجربه و مهارت خود ترجیح میدهند در شاخه ای خاص از کوچینگ فعالیت کنند. از نظر دکتر اناری کوچینگ به دو شاخه اصلی لایف کوچینگ و بیزینس کوچینگ تقسیم می شود و سایر شاخه های آن زیر مجموعه این دو دسته ی کلی فرار می گیرد. در اینجا شاخه ها مختلف کوچینگ را معرفی میکنیم:
لایف کوچ کیست
کوچ زندگی یکی از شاخه های اصلی کوچینگ است که تقریبا شامل تمام فعالیت هایی که در فضای کسب و کار قرار نگیرد میشود. لایف کوچ در طی یک فرآیند شخصی سازی شده، کیفیت تجربه ی زندگی و قدرت رسیدن به اهداف را در مراجعان بالا می برد.
بیزینس کوچ کیست
کوچ کسب و کار یا بیزینس کوچ هر نوع کوچی است که در فضای کسب و کار فعالیت کند. بیزینس کوچ می تواند کوچی باشد که با مدیران سازمان کار می کند یا کوچی باشد که با تیم فروش همکاری دارد یا کوچی باشد که در بحثهای بازاریابی و برندینگ فعالیت می کند یا هر کوچ دیگری که در فضای بیزینس فعالیت می کند وکمک میکند که افراد بتوانند بیزینس خود را گسترش بدهند و بتوانند برند قدرتمندی ایجاد نمایند و درآمد مناسب داشته باشند.
همه افراد برای کسب کار خود میتوانند از بیزینس کوچینگ استفاده کنند و کسب و کارهای کوچک خود را گسترش بدهند. وظایف بیزینس کوچ شامل کمک به مراجع برای شناخت اهداف قابل دسترسی و آمادگی برای گذر از چالش ها است. برای یادگیری اصول کوچینگ کسب و کار، میتوانید در دوره بیزینس کوچینگ آکادمی ستاره شمال شرکت کنید و به یک بیزینس کوچ حرفه ای تبدیل شوید و از این تخصص درآمد داشته باشید.
کوچ شخصی چیست
سازوکار کلی کوچینگ در شاخه های مختلف آن مشابه است. یعنی ارتباط مشارکتی بین کوچ و مراجعش. گاهی بنا به نیاز، ممکن است شخصی نیاز به کوچ شخصی داشت باشد که بتواند او را در شرایط و در ابعاد مختلف زندگی او را به برای رسیدن به خواسته ها و اهدافش و استفاده حداکثری از توانایی هایش یاری دهد. گرفتن کوچ شخصی یا مربی کوچ فردی موجب شکوفایی و توسعه افراد می شود. برای اینکه بتوانید در این حوزه حرفه ای شوید و بتوانید به عنوان یک مدرس به دیگران یاد بدهید که چگونه بتوانند به رشد و تحول فردی برسند، دوره آموزش توسعه فردی آکادمی ستاره شمال بهترین راه است.
بهترین کوچ های دنیا
معتبرترین مرجع برای تایید صلاحیت در صنعت کوچینگ، فدراسیون جهانی کوچینگ International Coaching Federation (ICF) است. بنا براین در این قسمت کوچ های معروف در سطح جهانی و افرادی که مورد تایید آی سی اف هستند را به شما معرفی میکنیم. اگر علاقه مند به این حوزه هستید پیشنهاد میکنیم کتاب ها، مقالات و سخنرانی های این افراد را دنبال کنید.
مارشال گلداسمیت
Marshall Goldsmith به عنوان یک کوچ اجرایی، نویسنده و سخنران شناخته میشود. شهرت وی بیشتر به خاطر فعالیت در زمینه توسعه رهبری و کوچینگ است. گولداسمیت کتاب‌های متعددی در این زمینه نوشته است که از آن جمله می‌توان به «آنچه شما را به اینجا رسانده، شما را به آنجا نخواهد رساند» و « ماشه‌ها: تأثیر پنهان احساسات آنی» اشاره کرد.
فدراسیون بین‌المللی کوچینگ (ICF) مارشال گلداسمیت را به عنوان یکی از ۱۰۰ کوچ برتر جهان معرفی کرده است. او با برخی از موفق‌ترین شرکت‌های جهان از جمله گوگل، فیس‌بوک و کوکاکولا همکاری داشته است.
گولداسمیت سخنران دائمی در کنفرانس‌ها و رویدادها است و در نشریاتی مانند نیویورک تایمز، وال استریت ژورنال و فوربس حضور داشته است.
برایان تریسی
Brian Tracy، سخنران انگیزشی و نویسنده‌ای است که در زمینه‌های رهبری، فروش، مدیریت مؤثر و استراتژی کسب و کار فعالیت میکند. او به ایران سفر کرده و در مرکز همایش‌های صدا و سیما به سخنرانی پرداخته‌است. کتاب‌های او توسط ناشران مختلف در ایران ترجمه و منتشر شده‌اند. برایان تریسی به عنوان یک کوچ رسمی شناخته نمیشود، اما آموزه‌ها و فعالیت‌های او با حوزه کوچینگ ارتباط نزدیکی دارد. او به عنوان یک متخصص برجسته در زمینه موفقیت فردی و کسب و کار، به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان کمک کرده است تا به اهدافشان برسند و زندگی بهتری داشته باشند.
جک کنفیلد
Jack Canfield (متولد ۱۹ اوت ۱۹۴۴) نویسنده، سخنران انگیزشی، مربی شرکتی و کارآفرین آمریکایی است. او بیشتر به خاطر مجموعه کتاب‌های «سوپ مرغ برای روح» شناخته میشود که بیش از ۲۵۰ عنوان و چاپ ۵۰۰ میلیون نسخه بیش از ۴۰ زبان دارد. جک کنفیلد به عنوان یک کوچ شناخته نمیشود، اما آموزه‌ها و فلسفه‌های او به طور گسترده توسط کوچها در سراسر جهان استفاده میشود. کتاب‌ها و سخنرانی‌های او منبع الهام و راهنمایی برای بسیاری از کوچها در زمینه کمک به مشتریانشان برای رسیدن به اهدافشان است.
علاوه بر این، کنفیلد دوره‌ها و کارگاه‌هایی را در زمینه توسعه شخصی و رهبری ارائه می‌دهد که برای کوچها و سایر متخصصان توسعه فردی مفید است.
جک کنفیلد به عنوان یکی از پیشگامان و رهبران حوزه موفقیت فردی و رشد شخصی شناخته میشود. آموزه‌ها و فلسفه‌های او میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است و همچنان منبع الهام و راهنمایی برای کوچها و سایر متخصصان توسعه فردی است.
دیپاک چوپرا
Deepak Chopra به عنوان یک کوچ رسمی شناخته نمیشود، اما آموزه‌ها و فعالیت‌های او با حوزه کوچینگ ارتباط نزدیکی دارد. او به عنوان یک رهبر پیشرو در زمینه رشد شخصی و معنویت، به میلیون‌ها نفر در سراسر جهان کمک کرده است تا به پتانسیل کامل خود برسند.